lundi 9 décembre 2019

U signori di l'aneddi (J.R.R. Tolkien) - Principiu...

Libru 1 - A cummunità di l'aneddu


Traduzzioni di Marcu Biancarelli


1. Di l'Obbit (strattu)

‘Ssu libru tratta in una larga misura di l’Obbit, è u littori scuprarà in ‘ssi pagini una bedda parti di u so carattaru è parpena di a so storia. Si pudarani truvà d’altri rinsignamenti in i stratti di u Libru Russu di a Marchja versu u Punenti ghjà publicati sutt’à u titulu : L’Obbit. A storia quì prisenti t’hà par origini i primi capituli di u Libru Russu cumpostu da Bilbò iddu stessu, primu Obbit chì duvintò famosu in u mondu interu, li deti par titulu : Storia d’un andatu è d’un ritornu, postu ch’iddi trattaiani di u so viaghju à Livanti è di u so ritornu, avvintura chì duvia ingagià tutti l’Obbit frà mezu à l’evenimenti di quista Ità, quì mintuvati. 

Ma monda littori, senza dubbitu, ni vularani ghjà sapè di più annant’à stu populu rimarchevuli, o forsa ancu chì certi ùn pussedini u primu libru. À l’attinzioni di parsoni simuli, arriunimu quì calchì nota annant’à i punti i più impurtanti di a tradizioni obbita, è ramintemu à l’accurta a prima avvintura. 

L’Obbit sò un populu risirvatu ma beddu anzianu, è funi più numarosi à i tempi antichi chè oghji, chì l’aggradiscini a paci, a tranquillità è una tarra bè cultivata : una campagna bè urdinata è bè missa in valori l’era una ritirata pridiletta. Ùn capiscini è nemmancu capiani, è ùn li piacini nemmenu i mascini chì a cumplicazioni trapassa quissa d’un buttacciu[1], d’un fragnu o d’un tilaghju pà tessa cù a mani, ancu puri ch’iddi fussini pratichi pà manighjà l’arnesi. Ancu à i tempi vechji, si malfidaiani di « l’Aienti Maiori », com’iddi ci chjamani, è avali ch’iddi ci fughjini cù telu, duventa difficiuli di truvalli. T’ani l’arichji pinzuta è l’ochji di u falchettu, è s’iddi t’ani una tindenza à ingrassà è ch’ùn si spicciani senza nicissità, fermeni puri lestri è avvirsati in i so muvimenti. Ani sempri avutu l’arti di spariscia di colpu è in silenziu quandu l’Aienti Maiori ch’iddi ùn volini scuntrà li s’affaccani à l’inciartu, è st’arti, l’ani sviluppatu à tal’ puntu chì à l’Omini li pararia magicu. Ma l’Obbit ùn ani di fattu studiatu alcuna magia ch’idda sighi, è u so carattaru inchjappevuli hè duvutu solu à un’ asatezza prufiziunali chì l’eredità è a pratica, à tempu à un’ amicizia intima cù a tarra, ani resu inimitevuli pà i razzi più maiori è più grevi. 

Parch’iddi sò parsoni minuti, più minori chè i nanni : sò menu grossi è turzinotti, diciaremu, ancu s’iddi ùn sò da veru monda più curti. A so statura hè varievuli è và da 60 centimi à 1 metru è 20 sicondu a noscia misura. Oghji, toccani raramenti i 90 centimi, ma ani minuitu, dicini iddi, ed erani più maiori à i tempi anziani. D’appressu à u Libru Russu, Bandobras Tuc (u Toru Mughjenti), fiddolu d’Isumbras III, misuraia un metru 40 ed era capaci di cuddà à cavaddu. Ùn fù supranatu in tutti l’annali obbiti chè da dui parsunaghji famosi di l’anzianu tempu, ma sarà trattatu di stu curiosu sughjettu in u prisenti libru. 

In quantu à l’Obbit di a Cuntea, di quali si parla in ‘ssi raconti, erani, à u tempu di a so paci è di a so prusperità, aienti filici. Si vistiani di culori vivi è affizziunaiani in particulari u giaddu è u verdu, ma raramenti purtaiani i scarpi, i so pedi avendu u suttu duru com’è u coghju è ‘ssendu ricuparti da un pilu zippu è ricciulatu, paru in tuttu à a so capiddera, cummunamenti bruna. Cussì u solu mistieri manuali chì fussi di pocu usu ind’è iddi era di fà u scarparu, ma t’aviani i dita longhi à avvirsati, è sapiani fabbricà tant’altri ughjetti utuli è agrievuli à fighjulà. U so visu era di modu generali più amabili chè bellu, largu, cù l’ochji lucichenti, i bucceddi russi è a bucca sempri pronta à a risa, à u manghjà è u bia. È, par ciò chì n’era di manghjà è di bia, a faciani bè, à spissu è di manera curdiali, chì li piaciani i simplici burli à ugni mumentu è sei ripasti à ghjornu (quandu i pudiani avè). Erani uspitalieri, è l’aggradiani i festi è i rigala, ch’iddi s’uffriani cù libaralità è ch’iddi accittaiani ingurdi. 

Hè chjara chì malgradu un’ alluntananza ultiriori, l’Obbit ci sò apparintati : sò monda più vicini da no’ chè l’Elfi o ancu chè i Nanni. Parlaiani nanzi a lingua di l’omini, cù a so propia manera, è i so gusti erani abbastanza pari à quissi di l’omini in i so mendi o i so avirsioni. Ma hè impussibuli di scopra oghji a noscia rilazioni esatta. L’origini di l’Obbit ricodda troppu luntanu in i tempi anziani, avali persi è sminticati. Solu l’Elfi cunservani sempri l’annali di st’andani svapurati, è i so tradizioni ùn cuncernani guasgi chè a so propia storia, in qualissa l’Omini cumpariscini raramenti è dund’iddu ùn hè fatta nisciuna minzioni di l’Obbit. Hè puri chjaramenti evidenti chì quisti quì aviani vissutu tranquillamenti, in fatti, in a Tarra Mizana, è mentri l’annati longhi nanzi chì d’altri piddessini ancu cuscenza di a so isistenza. È u mondu ‘ssendu impiutu à pressu tuttu di tanti criaturi numarosi è strani, ‘ssu picculu populu paria di poca primura. Ma à u tempu di Bilbò è di u so eredu Frodò, duvintoni di colpu, è malgradu iddi, impurtanti è rinummati, è sin’à tribbulà i cunsigli di i Savii è di i Maiori. 

[1] U buttacciu hè u grossu suffiettu aprudatu in una stazzona.


1 commentaire:

  1. Cusì bella idea, di traduce issa opera magnifica è di faccine prufittà quì capunanzu. Premiu traduzzione CDC 2020? :)

    RépondreSupprimer