Una nuvella di Stéphane Sage
U ghjornu ghjunghjia à fini, abbrucaia è Antonu turraia i so vacchi ch'iddi
stiani à l'appumissu chì u celi musciaia un tempurali à vena. Braccaciola era
appena vitiddata è c'hè vulsutu à metta u so viteddu n'un abitìculu fattu à
careni, c'era sempri a rimùndula in tarra. Innanzi chì a vulpi l'avvintessi
Antonu era andatu à suttarralla n'u fundu 'lla Chjusedda. S'ingrunchjaia quidda
sera, u tempu era inghjilatitu è di truvà u focu incesu tempu ghjuntu n'u
caseddu hè stata una campa.
"-O Nunzia, u fattori n'hà purtatu nutizii di u nosciu fiddolu?
-Innò sò ghjà trè mesa ch'ùn emu avutu nudda, ch'idda ùn li fussi po
accadutu un mali..."
Staghjiani n' a Razaredda, un pasciali scantatu di a cumuna di Sotta. Ùn
c'erani, in quiddu pasciali, chè dui casedda è un furru ma pà lu fattu si ni
staghjiani soli chè quidd'altru caseddu era statu disbitatu sò più di
vint'anni, li ghjuvaia di carciara. U soiu u caseddu era minori, una tola in
cancaleu, dui carreghi scianchi, mezi piatti daretu à un pardatu una branda
accant'à à medda è un mudeddu incù una tindina, eccu a mubiglia. C'era dinò
attorr'à a zidda una cassita è à drintu c'era una scatula, Nunzia ci mittia i
lettari mandati da u so fiddolu Ghjacumu chì si ni staghjia n'Induscina, era
stututori culà. Più di dec' anni ch'iddu avvinghjia a
Tribisonda è i so parenti si ni staghjiani soli chì u so frateddu Santu u
s'avia purtatu a tisia sò più di vint' anni, barbaru distinu. Antonu s'aghjumpaia
una robba di pagnariccia, 'ranunina cotta annant'à u brandali è accumpagnata
d'un pezzu di pani inchjappitu. A
so vigna n'u Vaccatu li daghjia un vinu pocu quentu, acitosu ma li bastaia, in
quiddi tempi a parsona sapia cuntintassi di ciò ch'idda t'avia. A luma daghjia
un lumu intimichitu ma bastaia, è quandu ci vulia à cusgia, infialzà o calzittà
Nunzia accindia un candeli in più. Castizendu u focu Antonu accindia a so pippa
ghjunta da Epinal, un locu persu n'i cunfini di u cuntinenti, hè culà ch'iddu
era andatu à fà u suldatu duranti a verra di u sittanta contr'à i bosci.
"- O Antò, hè
canzata Rosalinda pà dimmi chì Ghjuvan Battistu avia tumbu u so cucinu carnali
da taddu culandi, c'era u dismignu trà iddi par via chì u so cucinu ùn vulia
micca ch'iddu si maritessi incù a so fiddola, avia ancu dumandatu una dispenza
à u vescu n'Aiacciu vistu u fattu ch'iddi sò cucini.
- Quandu s'hè passata? Scumettu chì dà quì à pocu hà da francà u taddu pà
ghjunghja à piattassi chivi.
- A sittimana passata à ciò ch'aghju intesu. "
Antonu era in vena pà induvinà i cosi... Nunzia avia compiu l'aricciu pà i
brachi d'Antonu, iddu pinciulaia insunnachjitu annantu a carrega. Dopu
spinti a luma è u candeli si sò chjinati in quiddu sguaglinu. Scitendusi di
matinata Antonu si n'esci fora pà circà un muzziconu pà mantena u focu.
"- C'hè a vintera oghji, hè pruvincia cutrata, dissi Antonu.
- Ùn mi stona micca, s'iddu cheta u ventu hà da nivà .
- Fà u caffè, vogu à munghja i vacchi chì no t'ogami un pocu di latti
."
Vultatu n'u caseddu Antonu si sciacca una cupetta di caffè à latti impanatu
impiuta à a rughja.
"-Ci manca Pichjata, a noscia lofia di trè anni, so cuddatu arimani
insin'à a Tozza pà additala mà ùn s'hè vista indocu, dissi Antonu.
-In più di quissa hè pregna, di regula duvaria purciddà da quì à un
mesi."
Maritu è moglia si ni staghjiani muti, impinsiriti pà a so lofia, era un
casticu di perda i so animali tandu. Antonu avia varcatu i
so sissant' anni di pocu è l'anni pisaiani annant'à i so spaddi. Ùn era tantu
maiori, guasgi bassacianu è si pò di ch'idd' era mìsaru di voltu, in più di
quissa u fattu ch'iddu fussi arichjipencu ùn l'arranghjaia tantu. Era un
brav'omu, astutu è asatu, sapia fà tuttu, l'ortu, a biada, l'animali è facia
ancu u bancalaru, uni beddi pochi di i meddi di u rughjonu sò nati n'i so mani.
Nunzia, idda, era più ghjovana di 10 anni, una faccindona, sempri allisciata è
ben' vistuta incù una coda aruàta ch'idda facia, era una sartori mintuvàta, era
una brava donna dinò idda. U soli caminendu, a ghjurnata s'hè passata è a sera,
'nanzi di manghjà qualchissia pichja à a porta.
"-Intriti
puru."
Vidindu à Ghjuvan Battistu
varcà u zuddu Antonu hè firmatu sbialititu.
"-Aspittaia a to visita, a dicia incù a me muddera stamani...
-Ti salutu O Antò, ha intesu parlà di ciò chì m'hè accadutu incù u me
cucinu ?
-Iè hè canzata Rosalinda à dilla à
Nunzia arimani, sarè ancu famitu.
-So abisistitu, sò guasgi trè ghjorna chì mi ni stogu senza manghjà.
-Ùn sarà una pucenica ma spartaremu a robba, dà a to camisgia tutta zaccaddosa
è inghjumulata, Nunzia li darà una lavata è una stirata, a mittaremu davant'à u
focu, cussì dumani matina a piddarè, in tantu pidda una di i mei pà stasera.
-Antonu, se bravu ma dammi un pezzu di pani è sarà dighjà monda.
-Figuremuci ! Dormi quì stasera."
Nunzia avia fattu una
suppa calda buddenti, fumintaia subra u piattu. Buffulaiani tutti annant'à u
piattu ch'idda inghjelatisca quidda suppa, Ghjuvan Battistu manghjaia vultendu
u capu à u focu, sintia u caldu n'u spinu, Antonu dissi :
"-Ùn voddu nè
rusgiulà nè circà a scarìmula ma chì ti sarà po presu di tumbà, avali se
cundannatu à spaisati è à campà tali un rimitu pà i to nati ghjorna.
-Ùn basta à dì, l'avissi tù vistu quiddu
muritoghju com'iddu hè statu dispitosu incù mecu è ti possu di chì l'affari ùn
hè ancu à compia ..."
Sintindu quidda
'nfrasata Nunzia era firmata sgranzita, u fattu di truvassi incù un banditu in
casa li daghjia a siccura, pudariani ancu affaccà i numichi o i ciandarmi ma ùn
si pò ricusà u tettu. Dopu avè presu u caffè si sò chjinati tutt'è trè, Antonu
è Nunzia n'u so lettu è Ghjuvan Battistu in tarra davanti à u focu beddu
incippatu, ingutuppatu in un vechju 'ngannatu. Innanzi di chjinassi Nunzia avia
dattu una pulita à a camisgia di Ghjuvan Battistu, posta annant'à una carrega,
era pravista di ripizzala vistu ch'idd'era tutta sfranfadulata, avia battutu a
machja dinò idda. I primi parolli à escia da a so bucca sò stati pà dì una
prighera tempu chjinata, a tridicina n'i so mani, chì tuttu andessi à bè, idda
sapia ch' in quidda Corsica di tandu ùn ci vulia tantu par chì u sangu
sbuttessi.
"O Nunzia, quandu
falarè in Sotta dumani canzarè à dumandà u lèvitu ind’è Santina ch'aghj’a
dirrulà u furru.
-Ci pinsaia dinò eu,
bona notti."
L'aletta di u solu
balconu chì c'era lacaia passà unu sfrisgiu di lumu, ben' ch'iddu fussi statu
malgarappatu Antonu s'arrizza pà castizà u focu è in quissa apri a porta pà
escia à piddà dui ligna. A porta aparta hà lacatu entra una curintina cutrata,
a tramuntana di ghjinnaghju u facia zicculà. Pà ùn scità à Nunzia s'hà missu
adossu a casacca è a baretta di Ghjuvan Battistu, una baretta larga incù un
murionu longu, ùn si ni vidia indocu com'è quissa. Pà ghjunghja à a mora 'lli
ligna si passaia daretu à u caseddu è ghjuntu culà ùn hà mancu avutu u tempu di
calassi chì un colpu di fucili ribomba in tuttu u vangonu. Antonu ghjacia
dighjà in tarra, ugni locu trapannatu da u piombu lacaia miscià un pocu di
sangu. Nunzia si metti tandu à briunà è u banditu capindu subitu chì Antonu era
mortu à a so piazza si lampa tandu annant'à u so fucili. Nunzia esci currindu à
veda l'amori di a so vita stracquatu, da a so bucca sciumiaia un sangu chjaru,
ghjiriminendu, presa du minuanza si ni casca dinò idda in tarra. Ghjuvan Battistu,
ùn sapendu più chì fà si lampa n'u caseddu à metta i so scarpi, pidda a casacca
d'Antonu è capulendu pà u Valdu sparisci pà sempri da 'ssu locu, si ni pintarà
tutta a so vita d'essa canzatu quidda sera in quiddu caseddu…
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire