vendredi 20 mars 2020

A donna (Prima parte)

Una nuvella di Petru Pasqualini


Prima parte : Zitelluccia ind’a valle

Stridava a vintera trà e case à quandu meze arruvinate, à quandu cù u scialbu mudernu. U paese addurmintatu si scupria daretu à i nuli passatoghji, spazzati da u fiatu divinu chì ùn pudia parà nimu. Era digià bella avanzata a notte, quandu s’accendì un luminellu ind’una casa appena scantata. Ùn era stata discitata da u ventu a zitelluccia ; avia appruntatu u so pianu capunanzu, dumandendu à a so surellone d’amparalli à rigulà l’arilogiu da pudè svegliassi sola. Quella, mai stunata di a curiosità di a so surelluccia, ùn dubbitava mancu stampa di ciò chì s’almanaccava ind’u capu di a chjuca. 

Avia assestatu i so panni a vigilia, pronti à esse ficcati ind’u so fangottu. Fatta a so faccenda, messe i scarpi alti adatti à i chjassi petricosi di sti paesi di a Cinarca. Falò à passi misgini e scale per sbuccà ind’a cucina induve a porta si pudia sgrignà senza fà un rimusciu di quelli. Aprì a porta, ma li si parì sta volta, ind’u silenziu di u bughju, chì u sussuru di u marchjone fù quant’è una tunizata timpuralesca. Sì stuppò u curagiu è francò l’usciu cun timichezza. Eccula chì fù in carrughju, u so fangottu nant’à a spalla, à cinque ore di matina, una nuttata di sittembre. Avia quattru anni è si chjamava Perla. 

Francata a prima stretta, si truvò à l’orlu di u paese, pronta à ciuttassi ind’è ciò chì a so minanna chjamava, u mondu di quelli chì sò accantu. Penetrò ind’a machja, viaghjendu nant’à u chjassu strettu strettu chì purtava i cacciadori à truvà e prime poste sopr’à l’ultime case. Per avà, malgradu a friscura è u scambiamentu di u locu per via di l’assenza di u sole, si sentì sempre in casa soia. A famigliarità di issi sepali li dete l’arditezza di cuntinuvà. Ghjunta in cima nant’u primu pughjale supranendu i tetti da a massa granitica chì si lasciava induvinà segondu a brama di u ventu sempre putente, sentì chì ghjera da quì chì ci vulia à piglià da veru a decisione di staccà o nò u mondu di i soii. 

L’avia in ella è malgradu a so età, a sapia ch’ella avia una via da sceglie. Chì u mondu ingiru à ella, ùn era per capisce isse cose intime. A ritruvonu, à l’alba à dece chilometri di u paese, chì durmia cum’è un topu cecu nant’à i sciappali cunnisciuti da l’archiolughi. I genitori, avianu pensatu à u sumnanbulisimu, evitendu di riflette troppu, malgradu u fattu ch’elli avianu capitu chì a so figliola ùn saria mai più listessa. Si vidia ind’u so sguardu, a so andatura. Avia sempre 4 anni, ma paria ch’ella avessi vissutu una vita sana è ricca. Fù da tandu, ch’elli fussinu una cria, impauriti da a figliola.... 



Segonda parte : disgraziata in Dublin 

I disgraziati chì patianu a fame eranu à paesi ind’è i carrughji puzzicosi di a capitale irlandesa. Ci vulia sceglie u so passu per ùn inciampà nantu à qualchì muribondu chì ùn avia più a forza d’imbarcà nantu à i battelli tracarchi in partanza per l’Inglitterra è l’America. Dipoi chì a patata si n’andava di male, u destinu di u populu paria firmatu in un prisente infernale chì ùn vulia inventà un lindumane menu scuru. S’accatastavanu i morti cum’è a cendera d’un focu mai spentu. 

Sta sera Molly ùn avia a brama di cantà, era stanca morta di a so ghjurnata, à vende cozze è musculi da l’alba à u fà di a notte. A cunniscianu tutti in Dublin, ella, a so voce è i so frutti di mare ch’ella spachjava in tutta a cità. Ma avà, sola, in u bughju chì ingutuppava a Liffey, sentia chì qualcosa era per accade. Avia rimarcatu vinti minuti fà, st’omu chì ùn la cappiava più dipoi Trinity College. Stava sempre à una centinaia di metri ma paria di seguitalla da veru. N’era cunvinta. Longu à u Fiume, ùn c’era guasi più nisunu è ùn hè micca i dui o trè murtulaghji chì facianu a limosina aspettendu a morte, chì averianu pussutu esse un affollu. 

Ùn era di e quelle chì si lasciavanu fà Molly. Era vista cum’è curagiosa è ardita, ma ùn la sapianu tutti, chì c’era una paura ind’è l’essere intimu di a so persona. Qualcosa chì li venia male à capì. Sta prisenza ch’ella sentia di volte ind’u bughju di so camera, o longu à i chjassi chì ingiranu a cità. Allora avà, ùn sapia più s’è quellu omu daretu à ella facia parte di stu mondu di l’invisibile o s’ellu era una minaccia vera. Spicciò u passu da pudè sbuccà in Sackville Street u più prestu pussibbule. C’era sempre un pocu di ghjente à st’ora quì. È era avvezza à issi lochi è ne facia ancu a reputazione quand’ella mughjava cum’una pisciaia « cockels and mussels ». 

À manu à manu, l’omu messe à corre è fù surpresa ella di vedelu ghjunghje cusì prestu. Malgradu a stanchezza di a so ghjurnata è u pede chì li facia male ogni volta ch’ella risentia una certa angoscia, pruvò à stinzà u passu. 

Li tricava di truvà u stradò per pudè infrugnassi ind’è i carrughji di l’altra banda di a cità, più praticati à st’ora quì. 

Ma quandu l’hè parsa di francassila videndu i cuntorni di a posta cintrale di a capitale irlandesa, scullisciò nantu à i scogli umidi di e sponde di a Liffey per ritruvassi capiciuttata ind’a fanga mischjata à petre minacciose. Sentì u so mentu schjattassi guasi à tempu à u so polsu chì avia pruvatu à ammurtì a caduta. U dulore li fece stridà cum’un animale scannatu ; a paura di l’omu daretu si svapurò è messe una stonda à capì ch’ellu era sopra à ella, pruvendu à scartalli e ghjambe da pudè suddisfà a so voglia funesta. A so resistenza fù tremenda, cum’è discitata da a pena chì li pichjava in capu. Ma a so rabbia in fin’ di conti li fù fatale, chì l’omu impeditu di piglialla in forza, li messe una stillitata zergosa ; ind’a coscia, sottu à e spalle è in collu. 

Quandu l’assassinu si n’andò à scappera, Molly si lasciò vultulà finu à u fiume. S’arrimbò à una barcella ghjunta quì cumu accadenu i miraculi. Si fece cullà à bordu, cù e so ultime forze, puntò a sponda cù e so dite chì sguttavanu u sangue è stete ferma incapace di move torna una volta. 

A barcella vugò pian pianinu versu u portu, versu u sole sbiaditu chì annunziava un’ altra partenza voltu l’America per centinaie di disgraziati di a patata. 

Molly sentì, à u luntanu, ciò chì fù a meludia ritimendu u passeghju à l’altru mondu « in Dublin fair City, where the girls are so pretty... »


Illustrazioni : Jose Royo, 1941, Sol de la isla.

Aucun commentaire:

Enregistrer un commentaire