jeudi 20 décembre 2018

A musica 'lli paroddi

Un testu di Chjara Massy-Paoli 



« Sempri cunquista da a musica, mi cunsulaiu d’ùn ligammi à idda pinsendu chì a cadenza ‘llu verbu parmittissi l’affirmazioni singularia è pricisa, u mischiu di l’anima cù i monda, l’incantazioni, i cunfissioni, i dicreta » dici Anna de Noailles, fiddola d’una pianista di geniu, in Ultimi versa è puemi di zitiddina

A pueta intarrugheghja allora u ligamu mitològicu incarnatu da Orfea trà mùsica è literatura. U criticu, un libru trà i mani, pinetra in issa spaccatura. 

Pidda u testu, fibrilu, piccula fantasia ch’iddu aspittaia tantu, è poni infini i so ochja nantu à a foglia, l’arechja incrichjata. Pocu à pocu si senti chjappatu da un’armunia chì esci è ch’u si porta, senza chì si ni rindissi contu, ind’una giriocula di paroddi è di voli notturni, senza dùbitu troppu inigmàtichi. U missaghju li pari piuttostu ghjustu, ma prifera piazzassi in contrapuntu par codda ni a chjavi. Chjavi oscura, si ùn hè bughjicosa, densa, bassa, cum’è senza a risoluzioni ch’iddu aspittaia. Ind’u u so spirdu i soni si mischiani. Ùn sà chì fà di pettu à a dieresa. Iddu ci prova, ma a so lingua biforcuta, pichja, punta è riccusa u legato naturali ‘llu discorsu ; voli articulà, ma i paroddi li sguiddani trà i labri d’un’ aria nucenti. L’aghjunta di quiddu chì chjamemi l’autori parini allora disignà nantu à a frasa idei neri, com’è stragneri à ciò ch’iddu leghji. Circa allora, in vanu, un’unità. Ma a pagina è troppu forti, cavalieru verbosu ‘lli tempa mudarni in ricerca d’assulutu, hà da entra ind’a so armura sintassica pà vincia u difficiuli. S’iddu ricerca ad avè u sopra in questu duellu-duo cusì goffu, chivi ùn hè iddu u duminanti. Ùn ci hè micca uscita à ista trappula literatoria. A fuga ùn hè pussibuli. À iddu, tuttu li si pari com’è, ibridu. Micca stilu ma imitazioni, troppu. U pristitu tistuali hè troppu forti, o troppu debbuli. Allora, si rifughja in l’effetti spechja chì appariscini à lu so spirdu rigulari com’è altrettantu sfaccettaturi di ciò ch’iddu chjama literatura. Eccu chì u a ripresa u si porta ind’a so ronda curali. S’istasieghja davanti à una tali maistria, un tali caratteru lissicali. Hè imprissiunatu da a virtuosità. Ammusciatu, si voddi tonicu, prova un’istinsioni di linguaghju : 

ma ùn hè a so partita. 

Svultata

Si basta. Pausa. Rispira infini. Da u so dittu ispertu torna a pagina, ùn era chè un priludiu. Si parmetti unu sguardu più altu in a dirizzioni di ‘ssu titulu, t’hà un numaru intriganti, settesima. Seguita improbabili, ùn sà sì u muvimentu sarà allegro, brillant o lento. Ma dighjà, si senti assai. Ripidda u so soffiu è a sinfunia livresca u si porta, u si trasporta ind’una pulifunia di voci è di canti chì s’intricrociani a cappella. Voli nutà l’imparcettibili cambiamentu, a variazioni. Par siguità issa dolci miludia chì si faci pocu à pocu murzicanti, movi i so labri ; linguaghju. 

Torn’una pausa. Ni prufitta pà attintà l’unisonu, disideriu di disciffrà è coddi u sensu di issa gamma di linii calligrafiti, issi tratta neri nantu à a biancura ‘lla foglia. Diventa u so propriu musicanti, prontu à senta, campà, intarprità ciò ch’un altru hà scrittu. Caminu cusì scascesu, strazianti è furzatu. Allora, parcepisci i nuanzi chì u tribbuleghjani tantu. Iddi animani u prupositu incù i so ghjoca com’è altrettantu ritmi ustinati, lancinanti o taddati. Quistu ritmu, ch’iddu imponi iddu stessu cù a so intonazioni muta ; ch’iddu pruietta accenti dopu à accenti, suspiru è torna suspiru com’è altrettantu sicreta chì piattariani a sintassa è i subordinati. Lettari ch’iddu articuleghja, noti nantu à una purtata

I sistema si moduleghjani, ghjè A fini. 

Ultima frasa, aspetta a cadenza. A rima sarà parfetta. Un ultimu puntu d’organu, una caduta… A voci s’hè taciuta, ghjè u Silenziu. 




Traduzzioni di Marcu Antonu Faure 

Aucun commentaire:

Enregistrer un commentaire