Una nuvella di Marceddu Jureczek
Erani tutti accolti davanti à i porti di a cità, omini, donni è ziteddi, pà veda l’arrivu di a cuorta. In testa di u stolu viniani i stendardi è i fieri aculi chì diciani a praputenza è a superbia di l’armata di Roma. Ùn si muviani mai in darru quissi quì ed erani sempri pronti à fà corra u sangui à nomu di u Sinatu è di u Populu di a cità cù i Setti Poghji.
U so passu era dicisu è sicuru. Si carriavani
appressu tamantu nivulu di pulvariccia.
In celi, u soli era altu aghjà. I spirioni si
spichjavani annant’à i spaddi currazzati di i suldati, lighjunarii è miliziani.
Chì spiccu ch’eddi faciani incù elmi, scudi è lanci.
Ma ùn era a poca acqua di cust’annu chì facia pinsirà u populu alirinu.
In i carrughji, in i stretti è in i strittioli ùn si
sintia ùn fussi una scaccanata di donna o un mughju di carritteri. Macari in
foru magnu, paria ch’eddu si vighjessi calchì mortu. A statula di Ghjovi, in
mezu, sposta à i sguardi di tutti, paria anch’edda tribbulata.
Un affannu chì nomu ùn avia s’era impussissatu a
cità da capu à fondu. È l’affannu era torru pauraccia. Era stata mandata da
Mariana apposta a cuorta. La ghjenti di quì chiria aiutu chiria.
Erami di vaghjimu, è u populu di i muntagni dava capu à i so cirimonii infami. Ciò ch’eddi faciani quassù, in cima di i monti i più inalpiddati, si ni sapia altr’assà.
Ma ogni tantu, spizzata a vaghjimata, u ventu di
quiddi sarri carriava rimori di baddi tonti, brioni è scucculi. Tandu si
vidiani da a piaghja certi fucarecci, chì oimmedda, tanti steddi falati à
infiarà i monti quant’è ch’eddi fussini cironi tamanti.
Era da sempri ch’eddi duravani quiddi fochi. Erani
di un populu vechju i muntagnoli, stravechju ancu è barbatulavani una lingua
arraghita è cunfusa chì i piaghjinchi aviani u so da fà à capilla. Di sicura, à
muntagnoli, l’aviani abbassati l’armati di Roma in tempi di a cunquista è ùn
erani stati pochi i rivolti spinti in u sangui pà quiddi vaddi è pughjali. Ma
steti à veda vo à cunverta quiddu populu sversu inchjucchitu in i so cridenzi
sciocchi…
L’Alirini, à mova in muntagna, mai ch’edda fussi. Andareti vo à scumbatta incù sti pasturacci barbari peghji cà l’animali i più crudi.
I muntagnoli inveci, in piaghja, ci falavani ogni
tantu da fà pascia i so bandi d’animali à vicinu à u mari bonu.
N'apprufittavani pà barattà ciò chì l’abbisugnava.
La ghjenti di i poghji è i cuddetti, à senta dì,
erani parenti stretti incù quiddi di quassù.
D’altrondi, à l’epica di i so festi, parechji,
guasgi cà à l’appiattu, ùn attippavani voltu à quiddi sarri ? È sempri à
quiddi tempi, a vighjilia di i fochi, spariani uni pochi di citadini. È
capulata a staghjò, ùn c’era più manera d’infattalli indocu…
Cust’annu a paura era in ignalocu. Tutti sapiani chì l’ira di u vechju populu si duvia scatinà sopr’à a cità.
Mesi fà, cinqui pastori mori di peddi, furzacuti è
anchicorti erani falati pà venda i so casgi in piazza magna è s’erani azzuffati
incù miliziani. Dui funi ammazzati è quidd’altri si ni turredini in i so
rifughji impinzalati senza mancu lintà una parolla.
È duranti u vaghjimu, era sparitu nimu…
Quiddi di i muntagni, urgugliosi è vinditteri, ùn erani avvezzi à sminticà un affrontu cumpagnu. Da tandu, natu in i monti è i vangoni, si sintia un frombu di tamburi è tamburini chì ùn la facia più finita. À a prima u rimori si ni firmava luntanu è paria calchì sunitata. Ma avali, è fà è fà, più andava, più ingrussava.
Era pà scatinassi una timpesta era.
U vechju Scribonius Libo, u pracuratori, avia mandatu à chjamà u rinforzu, è avà ch’edda era quì a cuorta, l’ufficiali s’erani aduniti in palazzu publicu. À discorra c’era u tribunu militaru Sestius Ansellius cumandanti di i suldati ghjunti da Mariana, cù u ligatu è amicu di Libo, Domitius Bassanius. Asellius era com’è trasandatu è parlava lestru :
Bassanius li missi una mani annant’à a spadda :
Saltedi in cresta Sestius :
Bassanius ùn la vulia lacà vinta à Sestius :
Ma Sestius mittia di corru in a ghjerba :
Pianament’è bè, u mondu pirdia a so luci è si sculuria in tuttu. Si truvoni tandu, u vechju Scribonius Libo, Sestius Ansellius è Domitius Bassanius.
U soli chì era pà sprafundassi maculava di sangui a cità. U rimori di i tamburi ùn piantava mancu pà mora in u luntanu. U circondu tuttu quantu era intrunatu era.
Quandu vensi l’ora di movasi, uni pochi di i suldati
si ni firmedini insischiti quantunqua i cumandini. Ma i brioni è l’ordini
secchi i fecini piglià sù listessu. Aviani avutu i guai è l’arguai à scunvincia
à calchissia da astradalli pà quiddi viotuli viziosi è quiddi troncacoddi
appesi voltu i pinzi. Infini chì un ghjovanu pastori di razza rumana li feci da
guida. A cuorta si muvia versu i muntagni foschi è maladetti.
In celi, a falci d’arghjentu di a luna lucicava dighjà da sopr’à i sarri. Parò, à misura ch’eddi cuddavani, i tamburi, inveci di calà, crisciani è crisciani. Pichja è ripichja è torra à pichjà in una baldanza trimendi. Soca chì a prisenza di a cuorta ùn dava ombra à nimu ùn dava. I sunadori faciani contu ch’eddi ùn ci fussini micca i Rumani. Faciani da maestri eddi.
À a prima, u viaghju versu i monti era andatu puri
puri da bè chì a si tracciavani fiumu fiumu. Ma avali, ci vulia ad aruchjà da
mezu à scogli, petri, chjappi è chjapponi. À i suldati li vinia mal’assà à
piglià avanti chì u stradiolu, à quandu si vidia, à quandu li sfughjia. È ci
vulia à scumbatta in certi scuponi è machjoni chì v’arrampicavani è vi
sfranfagliavani incù i so ranfii acuti viziosi.
Ghjunsini à quiddu locu chjamatu i Strittoni Nieddi, feti contu dui grossi sciappi arritti chì pariani calanchi pariani. Si feci più forti u trambustu. In tondu à eddi, u lumu di i dedi li facia scopra un mondu di fandogna : faii invurpati, castagni è pini lampati da u ventu, sfarcagliamati, cantoni com’è bestii strasurdinarii. Tuttu paria vivu è malvaghju. Macari i zenni è i pini s’erani trapesi pà abbadà u viaghju strapiddatu di a cuorta. I suldati andavani pidoni è dopu à una stonda, à l’ufficiali dinò l’era tocca à fassi falà da cavaddu. Più andava, più u viotulu astrittia. Presini a dicisioni di lacà l’animali quinci incù deci suldati di vardia, chì nimu vinissi à furalli.
È codda, è atteppa, è viaghja è smanca u pedi. Dopu à una stonda, a strada ùn ci era più l’arti di sceglia la indocu chì strada, chjassi, o andati ùn ci n’era più. Scumbattiani chì basta à fà avanzà duicentu omini ind’è l’aresti. Tandu, in u bughju, à l’assindotta, cuddò unu stridu chì missi u tremu addossu à i veterani di centu battagli. Vinia da i cavaddi liati quà inghjò. Aviani stridatu i cavaddi, micca sfrimitatu innò, stridatu. Chì ci sarà po statu ?
U lumu di i dedi vensi pocu è brioni è lagni di i lighjunarii si mischiedini tandu incù i stridi di i cavaddi. L’aria si cutrò di colpu. A cuorta si ni firmedi susta. Intondu, si sintia un gran’sciappitumu d’ali com’è ch’edda passessi calchì ciormula sprapusitata è spietata.
Ad un trattu, si spensini i lumi. In celi, ùn si
vidia mancu più una stedda ; a strada di Roma era sparita, a luna era
scappata era. A notti s’inghjuttia tuttu, lumi è vita.
U bughju inguttupedi u mondu. S’accesini dinò quiddi
fiari maladetti di i fochi annant’à i cresti : erani rossi è ciaddi è
v’abbagliacavani. In quà è dà, si vidiani ombri storti chì sbraccitavani è
saltarinavani. Si pisedi un ventu propiu scaturitu da l’abissi infirnali. À i
suldati, li paria d’essa in un battellu ciambuttatu da a timpesta à mezu mari.
L’omini mughjavani ma ùn si sintiani più. Ùn si sintia cà i tamburi. Pruvedini à luttà i lighjunarii di Roma a superbia. Ma comu fà pà aguantà calcosa chì ùn si vedi, calcosa ghjuntu d’altrò. À chì vulia scappà è piglià à l’inghjò, ma ùn la li faciani à movasi. À chì scumbattia cù spadi è lanci in u bughju, minendu u cumpagnu, trapanendu l’amicu. Certi erani torri tonti erani è li si vidia in faccia certi sminguli mati…
In cor’di u spaventu, solu u vechju Scribonius paria
sirenu è dicisu à aspittà ciò ch’era pà ghjugna.
In i strittoni nieddi, funi ammazzati tutti,
è i tamburi ribumbavani sempri…
Ancu s'edd'hè bughja a storia, a scrittura diletta.
RépondreSupprimer